მხატვრული ტექსტის ანალიზი (ილია ჭავჭავაძის მოთხრობა "კაცია-ადამიანი?!")

1.     იმსჯელეთ მოსე გძელაძის მხატვრული სახის შესახებ;

2.     იმსჯელეთ თათქარიძეების მხატვრული სახის შესახებ;

3.     იმსჯელეთ ტექსტის მხატვრულ სახეზე;

ილია ჭავჭავაძის მოთხრობაში „კაცია-ადამიანი?!“ ნათლად ჩანს მოსე გძელაძის მხატვრული სახე. მისი ქცევიდან გამომდინარე მას დაკარგული აქვს ღირსება, ადამიანური თვისებები, იგი მიზნის მისაღწევად ყველაფერს კადრულობს, ცრუობს, იგონებს ხრიკებს, რათა როგორმე საკუთარი ქალიშვილი „გაასაღოს“ თათქარიძეებში.

მოთხრობიდან ვიგებთ, როგორი არ უნდა იყოს მშობელი, არც ერთი კარგი მამა, ასე არ დაამცირებს საკუთარ შვილს და ტყუილზე არ ააგებს მის ცხოვრებას. მოსეს არ აინტერესებს ისეთი გრძნობები, როგორიცაა სიყვარული, ერთგულება, სანდოობა, იგი არ ინტერესდება შვილის მდგომარეობით, მისი განცდებითა და გრძნობებით, ის ანგარებისა და გამორჩენის მიზნით თავად „ჭრის“ და თავად „კერავს“.

თათქარიძეები ანგარიშიანი, ღირსებადაკარგული პერსონაჟები არიან. ლუარსაბი ვერ აანალიზებს, ვერ აცნობიერებს ქორწილის მთავარ დანიშნულებას, მასსა და დავითს მხოლოდ ანგარება ამოძრავებთ. ტექსტიდან კარგად ჩანს, რომ სიყვარული ლუარსაბისთვის უცხოა, იგი დავითს ეუბნება: „ფულზე დაელაპარაკე, როდისთვის გადაიხდისო“, დავითიც დაბალი ღირსების მატარებელია, მოთხრობაში არ ჩანს ძმის გულშემატკივრობა, სიხარულის თანაგანცდა, პირიქით შური, როცა „სარძლო“ დაინახა, მაშინვე მჭლე ცოლი გაახსენდა, აქედან, გამომდინარე დავითიც ყალბია საკუთარი ძმის მიმართ...

„კაცია-ადამიანში?!“ ილია ჭავჭავაძე საკუთარი სათქმელის უკეთ გამოსახატად იყენებს სხვადასხვა ტროპულ მეტყველების საშუალებას, როგორიცაა: ეპითეტი: „ჩემო აღმატებულო, გვაროვანოოო“, მეტაფორა: „ქალი აქა ჰდნება“, ფრაზეოლოგიზმი: „მახეში გააბა“, ანუ მოატყუა...

ილია ჭავჭავაძე ამ მძიმე ტრაგიკულ ამბავს ირონიული, ტრაგი-კომედიული სტილით წერს.

მხატვრული ხერხებით ილია ჭავჭავაძეს სურს ემოციური ელფერი შესძინოს ტექსტს და ასე მიიტანოს მკითხველამდე.